Kalejdoskop kulturalny - Październik 2025

KOŚCIÓŁ ŚW. JANA BOSKO

3 PAŹDZIERNIKA GODZ.19 ,30 WSTĘP WOLNY

Neoromantyczne dźwięki puzonu i organów już 3 października w kościele św. Jana Bosko! W piątek 3 października o godz. 19:30 rozpoczniemy ostatni weekend koncertowy jesiennej edycji festiwalu ORGANy PLUS+® 2025. Jak zwykle jesienią zajrzymy na Orunię do niewielkiego salezjańskiego kościoła parafialnego pw. św. Jana Bosko, w którym znajduje się neoromantyczny instrument firmy organmistrzowskiej Eduarda Witteka zbudowany w 1911 roku.

Z pomocą tych organów i... puzonu przeniesiemy się w świat muzyki przełomu dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Ten instrument dęty, choć bardzo dobrze łączy swoje brzmienie z dźwiękiem organów, bardzo rzadko występuje w roli solistycznej. Jego repertuar z tego okresu obfituje w dzieła przejmujące i bardzo emocjonalne. Dwóch mistrzów swojego instrumentu, którzy od lat występują w Niemczech, profesor Akademii Muzycznej w Lipsku Martin Schmeding na organach oraz Frederic Belli - pierwszy puzonista Orkiestry Radia Zachodnioniemieckiego w Stuttgarcie, tym razem po raz pierwszy w Polsce zaprezentują koncert pod nazwą + PUZON, w trakcie którego przedstawią dzieła na organy i puzon, które nie pozostawią nas obojętnymi. Partnerem tego koncertu będzie Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej.

2.SOPOCKI PORANEK MUZYCZNY - FORTEPIAN PANA CHOPINA

SOPOT KOŚCIÓŁ EWANGIELICKO- AUGSBURSKI

3 PAŹDZIERNIKA GODZ. 12,00 WSTĘP WOLNY

Od samego początku Festiwal stawia duży nacisk na edukację muzyczną oraz historyczną młodzieży. Interesujące prelekcje wygłaszane podczas koncertów "Sopockich Poranków Muzycznych" korzystnie wpływają na uzupełnienie ogólnej wiedzy muzycznej i historycznej.
Poprzez edukację, już od najmłodszych lat, chcemy przygotowywać młodego człowieka do szerokiej akceptacji zjawisk artystycznych i społecznych. Edukacja ta odbywa się w ramach zainaugurowanego w 2018 roku cyklu koncertowego "Sopockie Poranki Muzyczne".
WYKONAWCY:
Anna Mikulska-Argenty - wiolonczela
Philippe Argenty - fortepian
w programie: Fryderyk Chopin, Édouard Lalo, Michał Kleofas Ogiński, Camille Saint-Saëns

3. FINAŁ 18 GDYŃSKIEJ NAGRODY DRAMATURGICZNEJ

TEATR MIEJSKI GDYNIA UL. GEN. JÓZEFA BEMA

2-4 PAŹDZIERNIKA WSTĘP WOLNY

Teatr Miejski w Gdyni zaprasza miłośników najnowszego teatru na czytania pięciu najlepszych sztuk nadesłanych na konkurs o Gdyńską Nagrodę Dramaturgiczną. W tym roku pod hasłem: DRAMATY, DYLEMATY, DEMONY. Zobaczymy sceniczne szkice sztuk: "Biedermannowie" Anny Wakulik (reż. Kuba Zubrzycki), "Kiedy stopnieje śnieg" Katarzyny Minkowskiej, Tomasza Walesiaka (reż. Klaudia Gębska), "Paraskewa" Olgi Maciupy (reż. Ewa Platt), "Porwanie Roberta Lewandowskiego przez tchórzliwego Łukasza Pawłowskiego" Łukasza Pawłowskiego (reż. Kamil Białaszek) i "Wyjątko" Beniamina Marii Bukowskiego (reż. Magdalena Dąbrowska). Wszystkie nominowane sztuki dotyczą relacji międzyludzkich, podejmują próbę zrozumienia takich zjawisk społecznych jak konformizm, moralna ślepota, tożsamość, odmienność, potrzeba przynależności i akceptacji.

2 października 2025

• g. 18.00 Beniamin M. Bukowski WYJĄTKO reżyseria: Magdalena Dąbrowska
  Ludzie są szczęśliwi z małymi wyjątkami.

• g. 20.00 Anna Wakulik BIEDERMANNOWIE reżyseria: Kuba Zubrzycki |
  Życie polega na jedzeniu i spaniu, a nie na ciągłym decydowaniu. Lubisz żyć?

3 października 2025

• g. 18.00 Olga Maciupa PARASKEWA reżyseria: Ewa Platt
  Jak nie masz siły powalczyć za siebie powalcz za mnie. Będziemy miały więcej siły razem.

• g. 20.00 Łukasz Pawłowski PORWANIE ROBERTA LEWANDOWSKIEGO PRZEZ
  TCHÓRZLIWEGO ŁUKASZA PAWŁOWSKIEGO reżyseria: Kamil Białaszek
  Ktoś się rodzi pod szczęśliwą gwiazdą, a ktoś pod spadającą bombą.

4 października 2025

• g. 16.00 Katarzyna Minkowska, Tomasz Walesiak KIEDY STOPNIEJE ŚNIEG reżyseria: Klaudia Gębska płci.

I dlatego ludzie tacy słabi, dzieci takie słabe, dorośli słabi. Bo przyzwyczajeni, że na wszystko jest tabletka. Na zły nastrój, na dobry nastrój, na myśli takie i nie takie i na zmianę
g. 19.00 pokaz specjalny BAL reżyseria Jerzy Zoń Teatr KTO Kraków

• g. 20.30 ogłoszenie zwycięzcy i zakończenie 18 GDYŃSKIEJ NAGRODY DRAMATURGICZNEJ oraz 12 edycji Konkursu im. Andrzeja Żurowskiego na recenzje teatralne dla młodych krytyczek i krytyków

4.GDAŃSCY ORGANIŚCI DLA MIKOŁAJA

KONCERT CHARYTATYWNY KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA

16 PAŹDZIERNIKA GODZ. 20,00 WSTĘP WOLNY

Podczas jednego koncertu, na wyjątkowych organach Bazyliki św. Mikołaja, będziemy mieć okazję wysłuchać najwybitniejszych przedstawicieli gdańskiej sceny organowej: prof. dr hab. Romana Peruckiego, prof. dr hab. Andrzeja Szadejkę, dr Macieja Zakrzewskiego oraz Macieja Jachimowicza, organistę bazyliki.
Gdańscy Organiści połączą w tym dniu swe siły, aby wspólne podkreślić znaczenie kościoła św. Mikołaja dla muzyki organowej, a jednocześnie swoim występem wesprzeć trwający w świątyni remont nawy południowej. Koncert ma charakter charytatywny.
Zebrane środki zasilą brakującą kwotę wkładu własnego. Dzięki temu będzie możliwe ponowne otwarcie przestrzeni całej świątyni.

5. MORSKIE WĄTKI W FOTOGRAFII T. LINKA

PAŁAC OPATÓW

8 PAŹDZIERNIKA GODZ. 18,00 -19,00 WSTĘP WOLNY

Tadeusz Link obok fotografii teatralnej wykonywał również pejzaże i zdjęcia o tematyce marynistycznej. W zbiorach Gdańskiej Galerii Fotografii znajdują się znakomite prace artysty dokumentujące "ducha Wybrzeża", życie mieszkańców i turystów korzystających z uroków Trójmiasta.
Fotografie Linka charakteryzują się doskonałą kompozycją, wrażliwością na światło oraz świadomym wykorzystywaniem fotograficznych środków wyrazu. Czy w jego pejzażach i fotografiach marynistycznych można odnaleźć wpływ fotografii teatralnej, której Link był mistrzem? O tym opowie Maja Bieńkowska.

6.FESTIWAL FILMÓW RDZENNYCH ETNOMATOGRAF

ODDZIAŁ ETNOGRAFII MNG UL. CYSTERSÓW 19

24-26 PAŹDZIERNIKA GODZ.16,00-20,00 WSTĘP WOLNY

Oddział Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku zaprasza na trzecią edycję Festiwalu Filmów Rdzennych "Etnomatograf". Pod pojęciem kina rdzennego kryją się produkcje poruszające kwestie związane z rdzennymi społecznościami z różnych rejonów świata - od północnych Saamów, przez Basków zamieszkujących Hiszpanię i Francję, po Wetsuweten znad rzeki Bulkley w Kolumbii Brytyjskiej.
Co istotne, są to przede wszystkim filmy tworzone przez osoby wywodzące się z tych społeczności. Twórcy i twórczynie poruszają w nich tematy takie jak dekolonizacja i walka o niezależność, więzi rodzinne, relacje z przyrodą, tradycje, wierzenia oraz kultura i sztuka. Swoje opowieści często snują w rodzimych językach, które nierzadko są zagrożone wyginięciem. To ich własna perspektywa i własne historie.

7.REEL BALTIC CINEMA

MUZEUM EMIGRACJI GDYNIA

3-11 PAŹDZIERNIKA GODZ. 18,0 WSTĘP WOLNY WYMAGANA REZERWACJA

Osiem krajów, osiem filmów i osiem rozmów wokół nich, czyli "Reel Baltic Cinema. Przegląd kina basenu Morza Bałtyckiego" już w październiku i listopadzie w Gdyni!

Przyjrzymy się dokonaniom filmowców z Finlandii, Szwecji, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Niemiec i Danii. Czyniąc kino źródłem wiedzy o palących kwestiach i problemach społecznych, zastanowimy się nad tym, co nas łączy, a co dzieli, a także czy nurtują nas te same pytania.
Zapraszamy na spotkania z twórczością reżyserów, którzy reprezentują państwa graniczące z Morzem Bałtyckim.

3.10.2025 (pt.) | godz. 18:00 | UKRYTY MOTYW
reż. Gustav Möller, Szwecja/Dania, 2024, 99 min.
Nowy film reżysera pamiętnych Winnych. Eva pracuje jako strażniczka w zakładzie karnym. Nikt nie zna jej prawdziwej historii. Nikt nie domyśla się, że od lat pielęgnuje w sobie myśl o zemście.
gość specjalny: dr Maciej Zborowski

4.10.2025 (sob.) | godz. 18:00 | SIOSTRZEŃSTWO ŚWIĘTEJ SAUNY
reż. Anna Hints, Estonia / Francja / Islandia, 2023, 89 min.
Siła siostrzeństwa i oczyszczająca, wręcz terapeutyczna, moc saun. Estoński kandydat do Oscara zabiera nas w podróż w głąb życiodajnego lasu, gdzie grupa kobiet zbiera się w tradycyjnej saunie, żeby wspólnie zrelaksować się, śpiewać i, a przede wszystkim - dzielić ze sobą najgłębsze sekrety i czerpać siłę ze wspólnoty. gotować
gościni specjalna: dr Marta Tymińska

polityka. Nie wie, że wkrótce znajdzie się w samym środku mrocznej intrygi

10.10.2025 (pt.) | godz. 18:00 | TYLE CO NIC
reż. Grzegorz Dębowski, Polska, 2023, 93 min.
Jarek to rolnik z krwi i kości, który nie boi się ciężkiej pracy ani konfrontacji z władzą. Kiedy lokalny poseł zdradza interesy miejscowych, postanawia zostać liderem protestu i organizuje pikietę pod domem.

11.10.2025 (sob.) | godz. 18:00 | THE SQUARE
reż. Ruben Östlund, Szwecja/Niemcy/Francja/Dania, 2017, 142 min.
Christian na co dzień jest dyrektorem prestiżowego muzeum sztuki nowoczesnej, co daje mu władzę i wysoką pozycję społeczną. Podczas przygotowań do premiery instalacji The Square utrzymanie tego starannie pielęgnowanego wizerunku okaże się dla mężczyzny nie lada wyzwaniem.o
gość specjalny: dr hab. Sebastian Jakub Konefał

8.SPACER NADMORSKI REGULACJA W KONTAKCIE Z NATURĄ

FUNDACJA PUNKTY ZWROTNE JAŚKOWA DOLINA 11/A/1A

10 PAŹDZIERNIKA GODZ. 10,00 WSTĘP WOLNY WYMAGANA REZERWACJA

WYSPA SOBIESZEWSKA

Zapraszamy na spacer nadmorski organizowany w ramach Gdańskiego Miesiąca Zdrowia Psychicznego. Spotkamy się, by wspólnie doświadczyć, jak kontakt z morzem, rytmem fal, świeżym powietrzem, piaskiem, lasem i ruchem może wspierać naszą wewnętrzną regulację.
Spacer poprowadzi Sylwia Nikko Biernacka psychoterapeutka Gestalt, który zaprosi uczestników i uczestniczki do prostych ćwiczeń uważności i oddechu, osadzonych w naturalnym otoczeniu.
W czasie spotkania skupimy się na:
- rozluźnieniu napięć poprzez świadomy ruch,
- regulacji układu nerwowego w kontakcie z naturą,
- zauważaniu, jak ciało i emocje odpowiadają na otaczającą nas przestrzeń,
- czerpaniu z mocy współregulacji w grupie

Spacer będzie okazją, by zatrzymać się w codziennym biegu, wyciszyć i zadbać o siebie w prosty, naturalny sposób.

Miejsce zbiórki zostanie podan e osobom, które wypełnią formularz zgłoszeniowy. Ilość miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń.

9.REZYDENCJE GDAŃSZCZAN - POLANKI

WYKŁAD PROF. ANDRZEJA JANUSZAJTISA RATUSZ STAROMIEJSKI

29 PAŹDZIERNIKA GODZ. 17,30 WSTĘP WOLNY

Polanki to jedna z najbardziej malowniczych i historycznie nasyconych ulic w Gdańsku, położona w dzielnicy Oliwa. Jej niemiecka nazwa – Pelonkerweg – przypomina o czasach, gdy była ważnym traktem pocztowym łączącym Gdańsk z opactwem cystersów w Oliwie, przez Wrzeszcz. Nazwa "Polanki" po raz pierwszy pojawiła się w źródłach już w 1279 roku i wywodzi się od położonych tu dawniej śródleśnych osad – rozproszonych na leśnych polanach.

W XVII wieku wzdłuż ulicy powstało osiem klasycystycznych dworów, będących letnimi rezydencjami gdańskich elit. Dla przykładu – tzw. II Dwór, podobnie jak inne, został wzniesiony w pierwszej połowie XVII wieku. W 1631 roku należał do Jana Wagnera, a w XVIII wieku funkcjonował pod nazwą Quellbrunn (Krynica). Dzisiejszy zespół dworski pochodzi z końca XVIII wieku, wzniesiony został na fundamentach wcześniejszej budowli.

Wówczas też powstały budynki oficyn i kaplicy cmentarnej, które przetrwały do naszych czasów. Dawny cmentarz mieścił się na północ od głównego budynku. Przed fasadą dworu znajdował się niewielki park z cyklem rzeźb autorstwa Johanna Heinricha Meissnera, przedstawiających alegorie czterech pór roku – subtelne dzieła, które harmonijnie komponowały się z rokokowym założeniem ogrodowym.

W 1827 roku dwór trafił w ręce Generalnej Dyrekcji Towarzystwa Handlu Morskiego, a od 1833 do 1945 roku mieścił się tu przytułek i dom starców. Po II wojnie światowej aż do końca lat 80. XX wieku kompleks użytkowała jednostka Ludowego Wojska Polskiego, co niestety doprowadziło do jego dewastacji.

Po upadku komunizmu posiadłość przekazano archidiecezji gdańskiej, która przeprowadziła gruntowny remont. Od tego czasu mieści się tu Międzynarodowe Centrum Ekumeniczne, prowadzone przez siostry brygidki. W 1999 roku, podczas VII pielgrzymki do Polski, centrum odwiedził papież Jan Paweł II.

To nie jedyna znana postać związana z tą ulicą – właśnie przy Polankach znajduje się także rezydencja byłego prezydenta RP, Lecha Wałęsy.

10.REZYDENCJE GDAŃSZCZAN - STRZYŻA

WYKŁAD PROF. ANDRZEJA JANUSZAJTISA RATUSZ STAROMIEJSKI

15 PAŹDZIERNIKA GODZ. 17,30 WSTĘP WOLNY

Dzisiejsza gdańska dzielnica Strzyża swoją nazwę zawdzięcza potokowi, który od wieków płynie przez te tereny. Już w 1188 roku został on wspomniany w przywileju nadanym cystersom oliwskim przez księcia – zezwolono im wówczas na zakładanie młynów wzdłuż jego brzegów. W dawnych językach słowiańskich „Striza” oznaczała wstęgę lub smugę – jakby natura sama podpowiedziała nazwę temu malowniczemu strumieniowi.

Po II wojnie światowej dzielnica została przejściowo przemianowana na „Bystrzec nr 1”, jednak historyczna nazwaStrzyża pozostała żywa i przetrwała do dziś.

Od XVI wieku potok Strzyża był osią życia – to właśnie wzdłuż jego nurtu, od 1570 roku, powstało aż 11 młynów, przy których swoje letnie rezydencje – tzw. dwory – budowali najzamożniejsi gdańszczanie: Uphagenowie, Wejherowie, Schachmannowie, Sułkowscy, Grudzińscy, Przebendowscy. Tych dworów było dziewięć, a każdy miał swoją niepowtarzalną historię.

Szczególnie wyróżniał się tzw. II Dwór, należący do armatora Franciszka Rottenburga. Tak piękny, że sam Daniel Chodowiecki, znany artysta, poświęcił mu swój zachwyt w opisach. Dwór ten zdobiły rzeźby autorstwa wybitnego gdańskiego twórcy – Johanna Heinricha Meissnera.

Niestety, Strzyża nie ominęła zawierucha historii – dzielnica mocno ucierpiała podczas wojen napoleońskich. Na początku XX wieku, w 1902 roku, większą jej część zajęły koszary huzarów gwardyjskich. To właśnie tutaj, w jednej z najbardziej reprezentacyjnych willi, mieszkał eldmarszałek August von Mackensen – honorowy obywatel Gdańska i jedna z ikon niemieckiego wojska tamtych czasów.

Strzyża to dzielnica, której historia splata się z historią Gdańska – pełna zapomnianych dworów, dawnych młynów i opowieści, które warto przypomnieć. Zapraszamy na wydarzenie, które przywróci pamięć o tym wyjątkowym miejscu!

OPRACOWAŁA: ALINA LEWICKA