Kościerzyna - Relacja z wycieczki

13.06.2018 r. grupa członków(16 osób) Koła Grodzkiego wyjechała trasą dawnej kolei kokoszkowskiej do Kościerzyny. Była to pierwsza wycieczka do Kościerzyny PKM. Z okien podziwialiśmy piękne widoki Szwajcarii Kaszubskiej słuchając narracji przewodnika, kol. Sławka Flisa.

Wycieczka została zaplanowana jako spacer z przewodnikiem po mieście ponieważ zwiedzaliśmy Kościerzynę dwa lata temu, byliśmy w Muzeum Ziemi Kościerskiej(drukowane Pismo Święte z komentarzami Marcina Lutra z 1662r), Muzeum Akordeonu i w Muzeum Kolejnictwa .

Zatrzymaliśmy się w pobliżu pomnika Franciszka Sędzickiego żeby wysłuchać opowieści o historii miasta.

Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z XII Iw., kiedy to "Costerina" wraz z 21 innymi miejscowościami ziemi Pirsona została nadana przez księcia pomorskiego Mściwoja II księżniczce Gertrudzie - najmłodszej córce księcia Sambora II z Tczewa. W 1312 roku ziemię tę przejęli Krzyżacy.

W XIV w Krzyżacy ulokowali wieś na prawie chełmińskim a pod koniec wieku, na mocy tego samego prawa, ustanowienie Kościerzyny jako miasta. Otoczone było rowem, miało kształt owalu.

Na mocy pokoju toruńskiego w 1466r miasto wróciło pod panowanie polskie i powstało wtedy Starostwo Grodowe ,które obsługiwało okoliczne tereny rolnicze. W XV w liczyło ok.300 mieszkańców, którzy oprócz rolnictwa zajmowali się też rzemiosłem, m.in. warzeniem piwa. Niestety miasto było niszczone przez pożary i przemarsze wojsk.

W wyniku pierwszego rozbioru Polski Kościerzynę zagarnęli Prusacy.

Po utworzeniu na początku XIX w Powiatu Kościerskiego rozwinął się handel i przemysł. Polityka antypolska władz pruskich spowodowała, że rozbudził się duch wolnościowy i rozpoczęły się protesty przeciw germanizacji. W 1906r miał miejsce strajk dzieci.

Kaszubscy działacze patriotyczni to Aleksander Majkowski, poeta Franciszek Sędzicki i Tomasz Rogala, który pojechał do Paryża i podczas trwania konferencji pokojowej w Wersalu upomniał się w imieniu Kaszubów o Pomorze dla Polski.

Z początkiem XX wieku powstał Bank Ludowy i Towarzystwo Czytelni Ludowych, zaczęło wychodzić kaszubskie pismo "Gryf", zbudowano Dom Kaszubski "Bazar" z salą widowiskową, restauracją i hotelem. Duże znaczenie dla rozwoju miasta miało powstanie magistrali węglowej.

Po I Wojnie Światowej Kościerzyna powróciła do Polski. W dwudziestoleciu międzywojennym zaczął rozwijać się przemysł przetwórczy. W 1926 roku powstała jedna z największych w Polsce bekoniarni.

Nasz kolega Sławek Flis całą tę historię opowiedział z pamięci.

Następnie powędrowaliśmy do zabytkowego centrum czyli na Rynek gdzie obok rzeżby kaszubskiego herosa – Remusa, kol. Sławek kontynuował swą opowieść. Rynek to najstarszy zabytek Kościerzyny, jest zgodny z zabytkowym planem zabudowy z końca XIV w. Ma on kształt kwadratu, w każdym z narożników pod kątem prostym odchodzą po dwie ulice. Budynek Sądu Rejonowego pochodzi z XVIII, Ratusz z zegarem w szczycie z XIX w.

Kilkaset metrów dalej ujrzeliśmy neobarokowy kościół p.w. Św. Trójcy. Zbudowany na początku XX w na miejscu wcześniejszego murowanego, trzynawowy. Wewnątrz rokokowa ambona (na niej obraz przedstawiający stary kościół), ołtarz i chrzcielnica przeniesione ze starego kościoła. Najcenniejszym zabytkiem jest rzeźba gotycka z 1503r. „Ukrzyżowanie.”Ołtarz główny pochodzi z połowy XVII w – koronacja NMP. Cztery boczne ołtarze pochodzą z XVIII w. Ciekawy jest też srebrny obraz „Pielgrzym”, ważący 100kg,dar od Józefa Wybickiego”.

Następnie skierowaliśmy się w kierunku neoromańskiej Kaplicy Matki Boskiej Anielskiej przylegającej do szkoły podstawowej. Kiedyś mieścił się tu Zakład N.M.P.A. Dzięki uprzejmości Sióstr Niepokalanek mogliśmy zwiedzić Kaplicę, podziwiać gotycką Pietę – arcydzieło sztuki kamieniarskiej z XV w.

Nasz spacer po Kościerzynie zakończyliśmy obiadem w trzech restauracjach na Rynku Głównym.

Kol. Sławek Flis zebrał mnóstwo podziękowań od uczestników wycieczki za świetnie opowiedzianą historię, nie tylko Kościerzyny ale też Kaszub a także historię kolei kaszubskich a kol. Andrzej Banasiak za zorganizowanie wycieczki.

Opr. kol. Maria Ścisk