Muzeum Historyczne Miasta Gdańska - Ratusz Głównego Miasta

Muzeum Historii Miasta Gdańska – 19.03.2016
Ponieważ obowiązkiem każdego mieszkańca Gdańska, a członka Koła Grodzkiego w szczególności jest obecność /chociaż raz/ w Muzeum Historii Miasta Gdańska, grupa 34 osób /członków i sympatyków Koła/ zebrała się w sobotę – 19.03.2016 na dziedzińcu Ratusza Głównego Miasta, aby spełnić ten obywatelski obowiązek. Ratusz Głównego Miasta jest siedzibą Muzeum Historii Miasta Gdańska i tam właśnie powitała nas uśmiechnięta Pani Katarzyna Sikora, przewodnik licencjonowany PTTK i jednocześnie Prezes Komisji Opieki nad Zabytkami O/Gdańskiego PTTK. Ratusz Głównego Miasta przez niemal sześć stuleci pełnił nieprzerwanie funkcję siedziby władz miejskich. Swój obecny kształt otrzymał w drugiej połowie XVI stulecia. Nowy, reprezentacyjny wystrój otrzymały wnętrza, wśród których wyróżnia się Wielka Sala Rady, zwana również Salą Czerwoną, służąca niegdyś obradom miejskich rajców. Przepych z jakim urządzano wówczas owe reprezentacyjne pomieszczenia sprawił, iż w przeszłości często porównywano to miejsce do weneckiego Pałacu Dożów. Tutaj kierowali kroki przybywający do miasta królowie, tu zapadały decyzje, tu był mózg i serce miasta. Wchodzimy do Letniej Izby Rady, zwanej Salą Czerwoną, gdzie nasz zachwyt budzi wspaniały wystrój tego miejsca, poprzez intarsjowane ławy, gzymsy i ramy, do koloru tkaniny /czerwona/ pokrywającej jej ściany. Obrazy, znajdujące się na ścianach Sali Czerwonej przestrzegają przed samozadowoleniem, jeżeli widzimy tylko dobre strony swojego postępowania, ponieważ uprzytomnienie zagrożenia jest również ważne w społecznym życiu. Obrazów  jest siedem. Noszą tytuły : „Sprawiedliwość”, Mądrość”, „Pobożność”, „Wolność”, „Stałość”, „Zgoda”, „Apoteoza Gdańska”. Na sklepieniu Sali Czerwonej, jak przysłowiowa „wisienka na torcie”, znajduje się obraz „Apoteoza Gdańska” autorstwa Izaaka van den Blocka, który oglądamy w pozycji „horyzontalnej”, leżąc na karimatach, ułożonych na podłodze Sali Czerwonej, z udziałem P. Kasi, która integrując się z nami podczas tego nietypowego „zwiedzania”, prowadzi nieprzerwanie narrację przewodnicką. Ten olśniewający plafon przedstawia panoramę Gdańska na łuku triumfalnym, z ukazaną Boską Ręką trzymającą wieżę Ratusza. Swoje powodzenie gospodarcze Gdańsk zawdzięcza przynależności do Rzeczypospolitej i dobrze pojętej tolerancji, która była dewizą miasta Gdańska. W „Apoteozie Gdańska”, widzimy model funkcjonowania Rady Miejskiej oraz podstawy potęgi Gdańska. To Rada stanowi ogniwo łączące niebo i ziemię, morze z lądem, a lokalizacja miasta i handel stają się podstawą dobrobytu. W Wielkiej Sali Rady przez stulecia obradowała Rada Miasta i właśnie w tym miejscu zapadały najważniejsze dla Gdańska – decyzje. Cykl ścienny siedmiu obrazów z 1595 r. namalowanych przez Hansa Vredemana de Vriesa miał przypominać rajcom o cnotach moralnych, a 25 obrazów sufitowych stanowi apoteozę Gdańska i jego związków z Polską. Wystroju sali dopełnia piękny kominek, pochodzący z końca XVI w. autorstwa Wilhelma Bartha z Gandawy Przechodzimy do następnej sali muzealnej, gdzie uwagą naszą zwraca rzeźba dziwnego i tajemniczego zwierzęcia, znajdująca się u szczytu marmurowego kominka z 1645 r. Tajemnicę wyjaśnia P. Kasia : jest to salamandra, czyli zwierzę jak najbardziej prawdziwe – płaz podobny do jaszczurki, żyjący w podmokłych lasach. Jednak w Ratuszu Głównego Miasta ma ona  szczególne znaczenie symboliczne, związane z legendami dotyczącymi tej leśnej samotnicy i z wydarzeniami z historii Gdańska. Salamandra, której nazwa w języku perskim oznacza „żyjąca w ogniu”, uważana była za istotę związaną z siłami natury. Umieszczenie rzeźbiarskiego wyobrażenia salamandry na szczycie kominka miało zapobiec rozprzestrzenianiu się ognia z paleniska w budynku Ratusza. A więc obecność znaku salamandry magicznie chroniła budynek przed pożarem. Zwiedzając następne sale muzealne docieramy do pomieszczenia zwanego „Kamlarią”, czyli „Salą Kasy Miejskiej” ze słynnym obrazem zatytułowanym „Grosz Czynszowy”, namalowanym przez Antoniego Mőllera /zwanego „malarzem Gdańska”/. Przeniesienie biblijnej sceny do nowożytnego Gdańska, czyli aktualizacja opowieści, miało być przypomnieniem o przestrzeganiu w mieście chrześcijańskich zasad moralnych. Przesłanie obrazu jest także interpretowane jako upomnienie o konieczności płacenia podatków, która obowiązuje wszystkich prawych mieszczan, skoro obowiązywała nawet Chrystusa. Treść obrazu łączy się z jego umiejscowieniem w Ratuszu oraz  nierozerwalnie  z przeznaczeniem Sali Kasy Miejskiej, w której przesłanie dzieła zyskuje szczególny charakter. Następnie przechodzimy przez ciąg sal, słuchając ciekawej narracji P. Kasi, w których zgromadzono szereg eksponatów, ukazujących  bogatą i ciekawą historię naszego miasta. Zwiedzamy „świeżo” oddaną dla zwiedzających wystawę pn. „Niniejszym przekazuję ….. odsłona druga”. Jest to bardzo ciekawa wystawa  prezentująca dary i nabytki Muzeum Historii Miasta Gdańska z lat 2013 – 2015. Docieramy do stałej ekspozycji Muzeum obrazującej dzieje administracji i kultury w okresie Wolnego Miasta Gdańska. Niektórzy uczestnicy naszej grupy pamiętają jeszcze prezentowane  eksponaty muzealne, które były przedmiotami użytkowymi w ich rodzinnych domach. Ale tak już jest. Świat „idzie do przodu”, a nam zostają nostalgiczne wspomnienia. Taka jest „kolej rzeczy”. Schodzimy do zespołu piwnic Ratusza Głównego, który został przekształcony w wystawę średniowieczną, pokazującą ówczesną „hydraulikę” miejską, ponieważ Gdańsk w czasach średniowiecznych był jednym z nielicznych miast na mapie Europy, posiadających system zasilania w wodę. Wychodzimy z piwnic i znowu jesteśmy na dziedzińcu, gdzie trzy godziny wcześniej witała nas P. Kasia, której serdecznie dziękujemy za opiekę i ciekawą narrację przewodnicką. Trzy godziny to i dużo, i mało. Muzeum Historii Miasta Gdańska można zwiedzać nie tylko godzinami, ale i dniami. Wierzę bardzo, że wrócimy tu jeszcze!!!

Opracowała:
Kol. Ewa Banasiak

{phocagallery view=category|categoryid=160|limitstart=0|limitcount=0}